Thành lập công ty hay hộ kinh doanh? Những điều bạn cần biết

Bạn đang dự định đăng ký kinh doanh để khởi nghiệp? Bạn đang phân vân không biết nên thành lập công ty hay hộ kinh doanh cá thể? Hai mô hình kinh doanh này có đặc điểm và ưu nhược điểm như thế nào? Xin mời bạn cùng Quang Minh đi tìm lời giải đáp trong bài viết này.

Thế nào là doanh nghiệp và thế nào là hộ kinh doanh cá thể? 

Định nghĩa doanh nghiệp là gì?

Theo quy định, mô hình doanh nghiệp là tổ chức được xác định tên riêng, có đăng ký trụ sở giao dịch, có tài sản, được đăng ký kinh doanh hoặc thành lập theo quy định của pháp luật nhằm thực hiện mục đích kinh doanh. Đăng ký kinh doanh theo mô hình doanh nghiệp được xem là việc cá nhân hay tổ chức đăng ký kinh doanh với cơ quan đăng ký kinh doanh theo một trong những loại hình công ty.

Hiện nay, quy định của luật doanh nghiệp 2020 tại Việt Nam gồm có các loại hình doanh nghiệp: công ty cổ phần, công ty hợp danh, công ty TNHH một thành viên, công ty TNHH hai thành viên trở lên và doanh nghiệp tư nhân. 

Cá nhân, tổ chức có dự định thực hiện hoạt động kinh doanh với định hướng quy mô lớn, đa dạng ngành nghề thì nên lựa chọn đăng ký thành lập doanh nghiệp. Mô hình kinh doanh này có nhiều ưu điểm đáng quan tâm như: Được xác định tư cách pháp nhân (trừ loại hình doanh nghiệp tư nhân), được xuất hóa đơn VAT, không giới hạn số lượng lao động được sử dụng và có thể huy động vốn từ các cá nhân, tổ chức khác.

Định nghĩa mô hình hộ kinh doanh cá thể là gì?

Hộ kinh doanh cá thể là mô hình kinh doanh đơn giản, dễ quản lý,  triển khi trên quy mô nhỏ, phù hợp với các cá nhân hoặc hộ gia đình có mong muốn thực hiện kinh doanh nhỏ lẻ. Mô hình kinh doanh này không cần tư cách pháp nhân, không cần xuất hóa đơn thuế giá trị gia tăng (VAT). 

Vì thế, cá nhân hay nhóm cá nhân dự định mở cửa hàng tạp hóa, tiệm gội đầu, cắt tóc, cửa hàng ăn uống nhỏ,… có thể thực hiện thủ tục đăng ký kinh doanh hộ cá thể tại cơ quan đăng ký kinh doanh cấp quận/huyện.

Ưu điểm và hạn chế của thành lập công ty hay hộ kinh doanh

Để cân nhắc rõ ràng nên thành lập công ty hay hộ kinh doanh cá thể, chúng ta cần biết những ưu điểm và hạn chế của 2 mô hình kinh doanh này. Từ đó, tùy theo nhu câu, định hướng phát triển và khả năng tài chính mà bạn đưa ra lựa chọn phù hợp.

Sau đây là phân tích của Tư Vấn Quang Minh về những đặc điểm của mô hình doanh nghiệp và hộ kinh doanh sắp xếp theo từng tiêu chí cụ thể. Từ đó, bạn sẽ dễ dàng so sánh ưu nhược điểm của hai mô hình này.

Mô hình  kinh doanh	Doanh nghiệp	Hộ kinh doanh cá thể
Thủ tục đăng ký kinh doanh	Tương đối phức tạp	Đăng ký đơn giản
Tư cách pháp nhân của tổ chức kinh doanh	Có xác định tư cách pháp nhân, trừ doanh nghiệp tư nhân (bao gồm giấy phép kinh doanh và dấu mộc tròn)	Không xác định tư cách pháp nhân  (Chỉ được cấp giấy phép kinh doanh)
Trách nhiệm pháp lý về vốn kinh doanh	Chịu trách nhiệm về hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp một cách hữu hạn trong phạm vi vốn điều lệ đã đăng ký với cơ quan nhà nước (trừ doanh nghiệp tư nhân chịu trách nhiệm vô hạn về doanh nghiệp của mình)	Chịu trách nhiệm đối với hoạt động kinh doanh bằng toàn bộ tài sản mà hộ kinh doanh sở hữu.
Khả năng xuất hóa đơn giá trị gia tăng VAT(Hóa đơn đỏ)	Được quyền xuất hóa đơn đỏ hay hóa đơn VAT, và được khấu trừ thuế GTGT	Không được quyền xuất hóa đơn VAT, và không được khấu trừ thuế GTGT (hạn chế khi buôn bán với các đối tác mua bán)
Quy mô hoạt động kinh doanh	– Định hướng quy mô hoạt động kinh doanh lớn, với khả năng huy động vốn và phát triển hoạt động kinh doanh. – Doanh nghiệp được quyền thực hiện hoạt động xuất, nhập khẩu.	– Quy mô kinh doanh đơn giản và nhỏ lẻ, không thể huy động vốn và mở rộng hoạt động kinh doanh từ cá nhân hay tổ chức khác. – Hộ kinh doanh không được xuất nhập khẩu.
Người đại diện theo pháp luật của tổ chức	Người đại diện theo pháp luật của doanh nghiệp có thể gồm 1 hoặc nhiều người.	Người đại diện theo pháp luật của hộ kinh doanh chỉ có 1 người là chủ hộ kinh doanh.
Số lượng được phép đăng ký	Một người có thể đăng ký thành lập một hay nhiều công ty.	Một người chỉ đăng ký thành lập 1 hộ kinh doanh cá thể mà thôi.
Địa chỉ đăng ký trụ sở giao dịch, kinh doanh	Một địa chỉ có thể được sử dụng để đăng ký làm địa chỉ trụ sở giao dịch cho nhiều công ty, doanh nghiệp khác nhau.	Một địa chỉ chỉ có thể được sử dụng để đăng ký làm địa chỉ trụ sở chính cho 1 hộ kinh doanh cá thể duy nhất.
Phạm vi hoạt động kinh doanh	– Doanh nghiệp có thể mở rộng hoạt động kinh doanh bằng cách mở chi nhánh, văn phòng đại diện, địa điểm kinh doanh khác nhau; – Doanh nghiệp có thể phát triển mở rộng phạm vi hoạt động trong nước và ra nước ngoài.	– Hộ kinh doanh cá thể không được mở chi nhánh, văn phòng đại diện; – Có thể được phép hoạt động tại nhiều địa điểm khác nhau ngoài trụ sở chính đã đăng ký nhưng phải thông báo với cơ quan chức năng quản lý thuể và thị trường. Vì thế, địa điểm kinh doanh cũng gặp hạn chế nhất định.
Quy định về hạn chế ngành nghề kinh doanh	Doanh nghiệp không bị giới hạn về số lượng đăng ký ngành, nghề kinh doanh	Hộ kinh doanh bị giới hạn về số lượng ngành, nghề đăng ký kinh doanh (không được đăng ký một số ngành nghề nhất định như hoạt động xuất, nhập khẩu)
Về quy định đặt tên khi đăng ký kinh doanh	Đăng ký tên gọi không trùng hoặc gây nhầm lẫn với tên doanh nghiệp khác đã đặt trên phạm vi toàn quốc.	Đăng ký tên gọi không trùng hoặc gây nhầm lẫn với tên hộ kinh doanh khác trong phạm vi quận, huyện.
Chế độ kế toán của mô hình kinh doanh	– Doanh nghiệp áp dụng phương pháp thuế khấu trừ – Thủ tục thuế doanh nghiệp tương đối phức tạp, thường phải có bộ phận kế toán; – Nghĩa vụ thực hiện việc nộp báo cáo thuế hàng quý, hàng năm.	– Chế độ kế toán của hộ kinh doanh là chế độ thuế khoán cố định do cơ quan thuế quy định. – Thủ tục thuế rất đơn giản nên hộ kinh doanh không cần có nhân viên kế toán. – Không phải thực hiện nghĩa vụ báo cáo thuế.
Nghĩa vụ thuế của mô hình kinh doanh	Doanh nghiệp phải có nghĩa vụ đóng 4 loại thuế: Thuế môn bài, thuế thu nhập doanh nghiệp, thuế giá trị gia tăng, cùng với thuế thu nhập cá nhân.	Nghĩa vụ thuế của hộ kinh doanh đơn giản hơn, với 3 loại thuế là thuế môn bài, thuế giá trị gia tăng và thuế thu nhập cá nhân.
Thủ tục giải thể kinh doanh	Hồ sơ và thủ tục giải thể doanh nghiệp tương đối phức tạp và kéo dài	Thủ tục giải thể của hộ kinh doanh rất đơn giản, diễn ra nhanh chóng

Căn cứ vào bảng phân tích đặc điểm của việc thành lập công ty hay hộ kinh doanh cá thể, chúng ta có thể nhận ra ưu và nhược điểm của hai mô hình này như sau:

Ưu và nhược điểm của mô hình công ty, doanh nghiệp 

• Ưu điểm: Được nhà nước quy định có tư cách pháp nhân (ngoại trừ doanh nghiệp tư nhân), định hướng quy mô kinh doanh rộng, không giới hạn số lượng lao động, địa điểm và ngành nghề kinh doanh. Bên cạnh đó, doanh nghiệp có thể dễ dàng huy động vốn từ bên ngoài và mở rộng hoạt động bằng cách thành lập chi nhánh, văn phòng đại diện, địa điểm kinh doanh khác. Chủ sở hữu hay thành viên, cổ đông chỉ chịu trách nhiệm hữu hạn về doanh nghiệp trong phạm vi số vốn đã góp (trừ doanh nghiệp tư nhân). Đặc biệt, doanh nghiệp có thể xuất hóa đơn giá trị gia tăng (hóa đơn đỏ) đối với hoạt động bán hàng và được khấu trừ 10% thuế giá trị gia tăng.
• Nhược điểm của doanh nghiệp: Chế độ kế toán của doanh nghiệp khá phức tạp đòi hỏi thực hiện đúng chuẩn mực kế toán và quy định pháp luật. Doanh nghiệp có nghĩa vụ đóng nhiều loại thuế với mức thuế suất cao, trách nhiệm thực hiện đúng các chính sách cho người lao động.

Ưu và nhược điểm của mô hình hộ kinh doanh cá thể

• Ưu điểm của hộ kinh doanh là mô hình đơn giản với số lượng lao động ít, dễ quản lý, với chế độ kế toán đơn giản. Bên cạnh đó, khoản thuế khoán ít, nên phù hợp với hộ kinh doanh nhỏ lẻ, có vốn đầu tư ít. 
• Nhược điểm của hộ kinh doanh: không được xác định tư cách pháp nhân, không xuất được hóa đơn giá trị gia tăng cho khách hàng và không được khấu trừ tiền thuế như doanh nghiệp. Ngoài ra, hộ kinh doanh không dễ huy động vốn hay mở rộng kinh doanh. Đồng thời, chủ hộ kinh doanh phải chịu trách nhiệm về mọi hoạt động kinh doanh bằng toàn bộ tài sản của mình.

Như vậy, dựa vào những ưu nhược điểm của mỗi mô hình kinh doanh và tùy thuộc nhu cầu, định hướng phát triển và khả năng tài chính, bạn có thể lựa chọn thành lập công ty hay hộ kinh doanh sao cho phù hợp. Nếu bạn có khả năng tài chính và nhu cầu định hướng phát triển hoạt động sản xuất kinh doanh trong tương lai thì việc đăng ký thành lập doanh nghiệp là sự lựa chọn phù hợp nhất. Trong khi đó, nếu bạn chỉ có nhu cầu kinh doanh đơn giản với quy mô nhỏ, số vốn ít, quản lý thuận tiện thì thành lập hộ kinh doanh cá thể là sự lựa chọn phù hợp cho bạn.

Có được chuyển đổi từ hộ kinh doanh cá thể sang doanh nghiệp không? 

Dù nắm được những ưu điểm của thành lập công ty hay hộ kinh doanh, thế nhưng mọi người vẫn lựa chọn đăng ký hộ kinh doanh để tiến hành hoạt động đầu tư trong giai đoạn khởi nghiệp vì khả năng tài chính hạn chế. 

Vậy khi đã đăng ký hộ kinh doanh và hoạt động kinh doanh tiến hành thuận lợi thì hộ kinh doanh có thể chuyển đổi thành công ty, doanh nghiệp không? Câu trả lời dành cho bạn là bạn hoàn toàn có thể chuyển đổi đăng ký từ hộ kinh doanh thành doanh nghiệp. 

Như vậy, Tư Vấn Quang Minh đã cùng bạn phân tích những đặc điểm của 2 mô hình kinh doanh là thành lập công ty và hộ kinh doanh. Từ đó, nhận ra những ưu điểm và nhược điểm của mỗi loại hình kinh doanh. Hy vọng bạn đã có cái nhìn tổng quát khi so sánh để giải đáp câu hỏi: Nên thành lập công ty hay hộ kinh doanh? Bạn có thể khảo thêm một số thông tin khác liên quan đến việc thành lập doanh nghiệp với mỗi loại hình khác nhau và thủ tục đăng ký hộ kinh doanh. 

Nếu bạn có nhu cầu được hỗ trợ chi tiết về thủ tục, hồ sơ hay dịch vụ thành lập công ty hoặc đăng ký hộ kinh doanh, hãy liên hệ Quang Minh để được hỗ trợ ngay hôm nay. Quang Minh cung cấp dịch vụ thành lập công ty và dịch vụ đăng ký hộ kinh doanh cá thể dành cho những khách hàng bận rộn, chưa có kinh nghiệm pháp lý liên quan với mức chi phí ưu đãi. Liên hệ ngay hotline của Quang Minh để được tư vấn chi tiết về dịch vụ.

Một số câu hỏi thường gặp về nên thành lập công ty hay hộ kinh doanh

Câu hỏi hộ kinh doanh cá thể là gì?

Hộ kinh doanh cá thể là mô hình kinh doanh đơn giản, dễ quản lý,  triển khi trên quy mô nhỏ, phù hợp với các cá nhân hoặc hộ gia đình có mong muốn thực hiện kinh doanh nhỏ lẻ. Mô hình kinh doanh này không cần tư cách pháp nhân, không cần xuất hóa đơn thuế giá trị gia tăng (VAT). 

Vì thế, cá nhân hay nhóm cá nhân dự định mở cửa hàng tạp hóa, tiệm gội đầu, cắt tóc, cửa hàng ăn uống nhỏ,… có thể thực hiện thủ tục đăng ký hộ kinh doanh cá thể tại cơ quan đăng ký kinh doanh cấp quận/huyện.

Nên thành lập công ty hay hộ kinh doanh?

Để cân nhắc rõ ràng nên thành lập công ty hay hộ kinh doanh cá thể, chúng ta phân tích những ưu điểm và hạn chế của 2 mô hình kinh doanh này. Từ đó, tùy theo nhu câu, định hướng phát triển và khả năng tài chính mà bạn đưa ra lựa chọn phù hợp.

Nếu bạn có khả năng tài chính và nhu cầu định hướng phát triển hoạt động sản xuất kinh doanh trong tương lai thì việc đăng ký thành lập doanh nghiệp là sự lựa chọn phù hợp nhất. Trong khi đó, nếu bạn chỉ có nhu cầu kinh doanh đơn giản với quy mô nhỏ, số vốn ít, quản lý thuận tiện thì thành lập hộ kinh doanh cá thể là sự lựa chọn phù hợp cho bạn.

Ưu, nhược điểm của mô hình hộ kinh doanh cá thể là gì?

Ưu điểm của hộ kinh doanh là mô hình đơn giản với số lượng lao động ít, dễ quản lý, với chế độ kế toán đơn giản. Bên cạnh đó, khoản thuế khoán ít, nên phù hợp với hộ kinh doanh nhỏ lẻ, có vốn đầu tư ít. 

Nhược điểm của hộ kinh doanh: không được xác định tư cách pháp nhân, không xuất được hóa đơn giá trị gia tăng cho khách hàng và không được khấu trừ tiền thuế như doanh nghiệp. Ngoài ra, hộ kinh doanh không dễ huy động vốn hay mở rộng kinh doanh. Đồng thời, chủ hộ kinh doanh phải chịu trách nhiệm về mọi hoạt động kinh doanh bằng toàn bộ tài sản của mình.

Ưu, nhược điểm của mô hình doanh nghiệp là gì?

u điểm: Được nhà nước quy định có tư cách pháp nhân (ngoại trừ doanh nghiệp tư nhân), định hướng quy mô kinh doanh rộng, không giới hạn số lượng lao động, địa điểm và ngành nghề kinh doanh. Bên cạnh đó, doanh nghiệp có thể dễ dàng huy động vốn từ bên ngoài và mở rộng hoạt động bằng cách thành lập chi nhánh, văn phòng đại diện, địa điểm kinh doanh khác. Chủ sở hữu hay thành viên, cổ đông chỉ chịu trách nhiệm hữu hạn về doanh nghiệp trong phạm vi số vốn đã góp (trừ doanh nghiệp tư nhân). Đặc biệt, doanh nghiệp có thể xuất hóa đơn giá trị gia tăng (hóa đơn đỏ) đối với hoạt động bán hàng và được khấu trừ 10% thuế giá trị gia tăng.

Nhược điểm của doanh nghiệp: Chế độ kế toán của doanh nghiệp khá phức tạp đòi hỏi thực hiện đúng chuẩn mực kế toán và quy định pháp luật. Doanh nghiệp có nghĩa vụ đóng nhiều loại thuế với mức thuế suất cao, trách nhiệm thực hiện đúng các chính sách cho người lao động.

Hộ kinh doanh cá thể có xuất hóa đơn đỏ được không?

Không. Hộ kinh doanh cá thể không thể xuất được hóa đơn đỏ, Chỉ công ty, doanh nghiệp mới được quyền xuất hóa đơn đỏ (VAT) cho khách hàng.

Nếu có nhu cầu tư vấn thành lập công ty hay bất kỳ thắc mắc về thủ tục hãy liên hệ với chúng tôi qua các kênh sau đây để nhận được các ưu đãi tốt nhất và nhanh chóng nhất