Tư cách pháp nhân của doanh nghiệp tư nhân – Tư vấn Quang Minh

Trong bối cảnh nền kinh tế thị trường ngày càng phát triển, các loại hình doanh nghiệp xuất hiện đa dạng, trong đó doanh nghiệp tư nhân đóng một vai trò quan trọng. Tuy nhiên, một trong những điểm đáng quan tâm là vấn đề tư cách pháp nhân của doanh nghiệp tư nhân. Bài viết này sẽ phân tích rõ hơn về tư cách pháp nhân của doanh nghiệp tư nhân, từ những đặc điểm, điều kiện để được công nhận tư cách pháp nhân và trả lời cho câu hỏi doanh nghiệp tư nhân có tư cách pháp nhân không.

Tư cách pháp nhân là gì?

Tư cách pháp nhân là một khái niệm quan trọng trong lĩnh vực pháp luật, được hiểu là sự công nhận của pháp luật về việc một tổ chức (như công ty, hiệp hội) có khả năng hoạt động, tồn tại độc lập, có thể tham gia vào các quan hệ pháp lý và chịu trách nhiệm trước pháp luật.

Tư cách pháp nhân được chia thành 2 loại chính gồm có:

• Tư cách pháp nhân thương mại: là tư cách pháp nhân của các tổ chức hoạt động chủ yếu nhằm mục đích lợi nhuận, tham gia vào các hoạt động kinh doanh, thương mại. Tư cách pháp nhân thương mại bao gồm các doanh nghiệp và tổ chức kinh tế với cơ cấu tổ chức rõ ràng, như công ty TNHH, công ty cổ phần, hợp tác xã.
• Tư cách pháp nhân phi thương mại: là tư cách pháp nhân của các tổ chức không hoạt động nhằm mục đích lợi nhuận, mà thường phục vụ cho các mục đích xã hội, từ thiện, hoặc hoạt động vì lợi ích cộng đồng. Bao gồm đơn vị vũ trang nhân dân, quỹ xã hội, quỹ từ thiện, tổ chức phi chính phủ,…

Việc đăng ký thành lập, hoạt động và chấm dứt tư cách pháp nhân đều được thực hiện theo quy định của pháp luật Việt Nam có liên quan.

Điều kiện để doanh nghiệp được công nhận tư cách pháp nhân

Căn cứ theo quy định tại Điều 74 của Bộ luật Dân sự 2015, để một tổ chức được công nhận tư cách pháp nhân, cần phải đáp ứng các điều kiện sau:

• Tổ chức được đăng ký thành lập theo quy định của Bộ luật Dân sự 2015, và các luật khác có liên quan.
• Tổ chức cần có cơ cấu tổ chức rõ ràng, được quy định theo Điều 83 Bộ luật Dân sự 2015, cụ thể:

• Tổ chức phải có cơ quan điều hành với cách thức tổ chức, nhiệm vụ và quyền hạn được quy định trong điều lệ hoặc trong quyết định thành lập của tổ chức pháp nhân.
• Có cơ quan khác theo quy định của pháp luật hoặc theo quyết định của pháp nhân.

• Tổ chức phải có tài sản riêng độc lập với cá nhân, pháp nhân khác để thực hiện các quyền, nghĩa vụ và tự chịu trách nhiệm bằng tài sản của mình.
• Tổ chức có thể nhân danh mình tham gia vào các hoạt động pháp lý một cách độc lập.

Các điều kiện này đảm bảo rằng tổ chức có đủ khả năng và tính hợp pháp để tham gia vào các quan hệ pháp lý, thực hiện quyền và nghĩa vụ của mình trong xã hội. Vậy tư cách pháp nhân của doanh nghiệp tư nhân như thế nào, chúng ta sẽ tìm hiểu ở các nội dung tiếp theo. 

Các loại hình doanh nghiệp có tư cách pháp nhân

Loại hình doanh nghiệp nào có tư cách pháp nhân? Có phải mọi doanh nghiệp khi thành lập đều có tư cách pháp nhân không? Tư cách pháp nhân của doanh nghiệp tư nhân như thế nào? Để trả lời những câu hỏi này, chúng ta căn cứ vào quy định của Luật Doanh nghiệp 2020 số 59/2020/QH14. 

Theo quy định của Luật Doanh nghiệp 2020, tại Việt Nam hiện nay có 05 loại hình doanh nghiệp. Trong đó, các loại hình doanh nghiệp có tư cách pháp nhân bao gồm:

• Loại hình công ty trách nhiệm hữu hạn 2 thành viên trở lên có từ hai đến 50 thành viên, chịu trách nhiệm trong giới hạn vốn góp.
• Loại hình công ty trách nhiệm hữu hạn 1 thành viên có một chủ sở hữu, chịu trách nhiệm bằng vốn của mình.
• Loại hình công ty cổ phần có vốn điều lệ chia thành nhiều phần bằng nhau, có ít nhất ba cổ đông và cổ đông chịu trách nhiệm trong giới hạn vốn đã góp.
• Loại hình công ty hợp danh có ít nhất hai thành viên hợp danh, trong đó các thành viên hợp danh chịu trách nhiệm vô hạn và các thành viên góp vốn chịu trách nhiệm trong giới hạn vốn góp.

Các loại hình doanh nghiệp này đều có tư cách pháp nhân, tức là có quyền và nghĩa vụ pháp lý độc lập với các thành viên, đồng thời có khả năng tham gia vào các giao dịch thương mại và hợp đồng.

Như thế, trong 05 loại hình doanh nghiệp thì có doanh nghiệp tư nhân là loại hình doanh nghiệp duy nhất không có tư cách pháp nhân, theo Điều 188 Luật Doanh nghiệp năm  2020.

Doanh nghiệp tư nhân có tư cách pháp nhân không?

Căn cứ Điều 188 Luật Doanh nghiệp 2020 quy định về doanh nghiệp tư nhân và tư cách pháp nhân của doanh nghiệp tư nhân như sau:

• Doanh nghiệp tư nhân là một loại hình doanh nghiệp do một cá nhân làm chủ và tự chịu trách nhiệm về mọi hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp. 
• Chủ sở hữu doanh nghiệp tư nhân chịu trách nhiệm vô hạn về mọi nghĩa vụ và khoản nợ của doanh nghiệp. Điều này có nghĩa là nếu doanh nghiệp gặp khó khăn tài chính, chủ sở hữu phải dùng tài sản cá nhân để thanh toán nợ.
• Doanh nghiệp tư nhân thường gặp khó khăn trong việc huy động vốn so với các loại hình doanh nghiệp khác, do không thể phát hành cổ phiếu hay huy động vốn từ nhiều cổ đông.

Xét theo các điều kiện để một tổ chức được công nhận tư cách pháp nhân, doanh nghiệp tư nhân: 

• Không có tài sản độc lập tách biệt với tài sản của chủ sở hữu. Chủ doanh nghiệp và doanh nghiệp không được coi là hai thực thể pháp lý khác nhau. 
• Trách nhiệm của chủ sở hữu là vô hạn, điều này có nghĩa là không có sự bảo vệ tài sản cá nhân của chủ doanh nghiệp trong trường hợp doanh nghiệp gặp nợ nần hoặc tranh chấp pháp lý. 
• Bên cạnh đó, pháp luật không công nhận doanh nghiệp tư nhân như một thực thể pháp lý độc lập có thể ký kết hợp đồng, yêu cầu giải quyết việc dân sự hay tham gia vào các hoạt động pháp lý mà không thông qua chủ sở hữu.

Do đó, có thể xác định doanh nghiệp tư nhân không có tư cách pháp nhân. Doanh nghiệp tư nhân là loại hình doanh nghiệp đơn giản, linh hoạt, nhưng không có tư cách pháp nhân của doanh nghiệp tư nhân, khiến cho chủ sở hữu phải chịu trách nhiệm vô hạn. Điều này khác với các loại hình doanh nghiệp khác, như công ty TNHH hay công ty cổ phần, vốn có tư cách pháp nhân và có sự tách biệt giữa tài sản doanh nghiệp và tài sản cá nhân của các thành viên.

Một số câu hỏi thường gặp về tư cách pháp nhân của doanh nghiệp tư nhân

Tư cách pháp nhân là gì?

Tư cách pháp nhân là một khái niệm quan trọng trong lĩnh vực pháp luật, được hiểu là sự công nhận của pháp luật về việc một tổ chức (như công ty, hiệp hội) có khả năng hoạt động, tồn tại độc lập, có thể tham gia vào các quan hệ pháp lý và chịu trách nhiệm trước pháp luật.

Điều kiện để doanh nghiệp được công nhận có tư cách pháp nhân là gì?

Căn cứ theo quy định tại Điều 74 của Bộ luật Dân sự 2015, để một tổ chức được công nhận tư cách pháp nhân, cần phải đáp ứng các điều kiện sau:

• Tổ chức được đăng ký thành lập theo quy định của Bộ luật Dân sự 2015, và các luật khác có liên quan.
• Tổ chức cần có cơ cấu tổ chức rõ ràng, được quy định theo Điều 83 Bộ luật Dân sự 2015, cụ thể:

• • Tổ chức phải có cơ quan điều hành với cách thức tổ chức, nhiệm vụ và quyền hạn được quy định trong điều lệ hoặc trong quyết định thành lập của tổ chức pháp nhân.
  • Có cơ quan khác theo quy định của pháp luật hoặc theo quyết định của pháp nhân.

• Tổ chức phải có tài sản riêng độc lập với cá nhân, pháp nhân khác để thực hiện các quyền, nghĩa vụ và tự chịu trách nhiệm bằng tài sản của mình.
• Tổ chức có thể nhân danh mình tham gia vào các hoạt động pháp lý một cách độc lập.

Loại hình doanh nghiệp nào có tư cách pháp nhân? 

Theo quy định của Luật Doanh nghiệp 2020, tại Việt Nam hiện nay có 05 loại hình doanh nghiệp. Trong đó, các loại hình doanh nghiệp có tư cách pháp nhân bao gồm: công ty trách nhiệm hữu hạn 2 thành viên trở lên, công ty trách nhiệm hữu hạn 1 thành viên, công ty cổ phần, công ty hợp danh.

Doanh nghiệp tư nhân có tư cách pháp nhân không?

Doanh nghiệp tư nhân là một loại hình doanh nghiệp do một cá nhân làm chủ và tự chịu trách nhiệm về mọi hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp. Trong đó, chủ sở hữu doanh nghiệp tư nhân chịu trách nhiệm vô hạn về mọi nghĩa vụ và khoản nợ của doanh nghiệp. Xét theo các điều kiện để một tổ chức được công nhận tư cách pháp nhân, có thể xác định doanh nghiệp tư nhân không có tư cách pháp nhân vì những lý do sau: 

• Doanh nghiệp tư nhân không có tài sản độc lập tách biệt với tài sản của chủ sở hữu. Chủ doanh nghiệp và doanh nghiệp không được coi là hai thực thể pháp lý khác nhau. 
• Trách nhiệm của chủ sở hữu là vô hạn, điều này có nghĩa là không có sự bảo vệ tài sản cá nhân của chủ doanh nghiệp trong trường hợp doanh nghiệp gặp nợ nần hoặc tranh chấp pháp lý. 
• Bên cạnh đó, pháp luật không công nhận doanh nghiệp tư nhân như một thực thể pháp lý độc lập có thể ký kết hợp đồng, yêu cầu giải quyết việc dân sự hay tham gia vào các hoạt động pháp lý mà không thông qua chủ sở hữu.

Như thế, tư cách pháp nhân của doanh nghiệp tư nhân là một yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến hoạt động kinh doanh và quyền lợi của chủ sở hữu. Mặc dù doanh nghiệp tư nhân mang lại sự linh hoạt và đơn giản trong quản lý, nhưng việc không có tư cách pháp nhân đồng nghĩa với việc chủ sở hữu phải chịu trách nhiệm vô hạn về mọi nghĩa vụ và khoản nợ của doanh nghiệp. Điều này tạo ra cả cơ hội và thách thức cho các cá nhân khởi nghiệp. Việc nhận thức rõ ràng về tư cách pháp nhân sẽ giúp các chủ doanh nghiệp tư nhân đưa ra quyết định sáng suốt, tối ưu hóa tiềm năng phát triển của mình trong quá trình sản xuất, kinh doanh.

Nếu bạn có nhu cầu thành lập với các loại hình doanh nghiệp. Hãy liên hệ với chúng tôi qua các kênh sau đây để nhận được các ưu đãi tốt nhất và nhanh chóng nhất :