Kế toán có thể nói là một bộ phận nòng cốt trong việc quản lý tình hình thu-chi của doanh nghiệp. Không chỉ có vậy, hiện nay trong xu thế nền kinh tế hội nhập và phát triển, kế toán cũng đồng thời trở thành một công cụ đắc lực giúp Nhà nước quản lý nền kinh tế. Vậy cụ thể kế toán là gì, nhiệm vụ, trách nhiệm của kế toán là gì, kính mời bạn đọc cùng Luật Minh Gia tìm hiểu về vấn đề này qua bài viết dưới đây:
Kế toán là gì?
Theo Luật Kế toán năm 2015 khoản 8 Điều 3 quy định: Kế toán liên quan đến việc thu thập, kiểm tra, xử lý, phân tích và cung cấp những thông tin tài chính, kinh tế thông qua hình thức giá trị, hiện vật và thời gian lao động.
Dựa vào khái niệm trên đây, có thể hiểu trách nhiệm của kế toán là thực hiện các công việc thu thập, kiểm tra và xử lý các dữ liệu và thông tin về kinh tế. Sau đó, tổng hợp và phân tích dữ liệu đó thông qua bản báo cáo kế toán. Nhờ các dữ liệu đã được xử lý, chủ doanh nghiệp có thể theo dõi, kiểm soát và quản lý thường xuyên hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp.
Vai trò và trách nhiệm của kế toán
Đối với quá trình vận hành doanh nghiệp, kế toán đóng vai trò không nhỏ vào việc kiểm soát và quản lý tình trạng tài chính, từ đó, nâng cao hiệu quả kinh doanh. Trong đó, công việc của kế toán là theo dõi quá trình hoạt động của doanh nghiệp, kiểm tra, tổng hợp, phân tích số liệu và thông tin kế toán. Từ đó, báo cáo kết quả kế toán của doanh nghiệp để giúp chủ doanh nghiệp nắm rõ tình hình hoạt động và hoạch định kế hoạch phát triển đạt hiệu quả hơn.
Luật Kế toán năm 2015 tại Điều 4 quy định nhiệm vụ của kế toán, cụ thể, trách nhiệm của kế toán như sau:
- Tiến hành thu thập, xử lý số liệu và thông tin kế toán theo nội dung và đối tượng công việc kế toán, dựa trên chế độ kế toán và chuẩn mực kế toán.
- Thực hiện việc giám sát, kiểm tra các khoản thu, chi tài chính, trách nhiệm thu, nộp, thanh toán nợ. Thực hiện việc quản lý, sử dụng tài sản và các nguồn hình thành tài sản. Đồng thời, trách nhiệm của kế toán còn là phát hiện và ngăn ngừa những hành vi vi phạm pháp luật về kế toán, tài chính.
- Thực hiện việc phân tích số liệu và thông tin kế toán. Qua đó, đề xuất, tham mưu những giải pháp liên quan đến yêu cầu quản trị và quyết định tài chính, kinh tế của đơn vị kế toán.
- Tiến hành việc cung cấp số liệu và thông tin kế toán theo quy định của pháp luật.
Dựa vào thông tin quy định pháp luật nêu trên, chúng ta có thể nhận thấy nhiệm vụ, trách nhiệm quan trọng nhất của kế toán là duy trì ổn định các hoạt động sản xuất của doanh nghiệp. Đồng thời, nhiệm vụ, trách nhiệm của kế toán như sau:
a) Tiến hành quá trình hạch toán các nghiệp vụ phát sinh tại doanh nghiệp
Trong quá trình hoạt động của doanh nghiệp, một trong những trách nhiệm của kế toán là xử lý những nghiệp vụ phát sinh. Kế toán cần đảm bảo theo dõi và xử lý kịp thời những phát sinh trong bảng cân đối kế toán. Những nghiệp vụ cơ bản của kế toán bao gồm:
- Tiến hành kế toán vốn bằng tiền: Nghiệp vụ này được thực hiện bằng cách sử dụng các loại tài khoản để thực hiện kế toán như tiền mặt, tiền đang chuyển, tiền gửi ngân hàng.
- Tiến hành kế toán vốn bằng tài sản cố định: Kế toán có trách nhiệm ghi chép, tổng hợp và xử lý các dữ liệu mua bán hay sửa chữa liên quan đến tài sản cố định.
- Tiến hành nghiệp vụ kế toán công nợ.
- Tiến hành nghiệp vụ kế toán doanh thu.
- Tiến hành kế toán chi phí dở dang trong sản xuất kinh doanh.
b) Tiến hành lập báo cáo chứng từ
Chứng từ được xác định là một dạng thông tin có chức năng chứng thực cho những hoạt động trao đổi, mua bán diễn ra trong quá trình sản xuất và kinh doanh của doanh nghiệp. Chứng từ cũng được xem là căn cứ để thực hiện hạch toán, ghi chép hay thanh toán các nghiệp vụ kinh tế phát sinh đối với doanh nghiệp.
Báo cáo chứng từ gồm có các nội dung chính yếu như: Thông tin những loại chứng từ, hóa đơn về việc vận chuyển, nhập khẩu, buôn bán hàng hóa.
c) Phân tích và đánh giá tình hình tài chính của doanh nghiệp
Bên cạnh đó, một trong những trách nhiệm của kế toán là thực hiện đánh giá về tình hình tài chính của doanh nghiệp căn cứ trên việc tổng hợp các dữ liệu. Ngoài ra, nghiên cứu thị trường để phân tích tài chính cho doanh nghiệp. Để thực hiện các nhiệm vụ, trách nhiệm này, kế toán thực hiện các công việc như sau:
- Phân tích kết cấu nguồn vốn và kết cấu tài sản của doanh nghiệp.
- Thực hiện việc đánh giá kết cấu nguồn vốn.
- Tiến hành việc phân tích vốn lưu động ròng.
- Phân tích diễn biến tình hình nguồn vốn và việc sử dụng vốn.
d) Thực hiện trách nhiệm tham mưu, đề xuất các giải pháp
Bên cạnh nhiệm vụ thực hiện những nghiệp vụ nêu trên, trách nhiệm của kế toán còn là tham mưu, đề xuất ý kiến và giải pháp cho chủ doanh nghiệp trong việc cải thiện tình hình kinh doanh.
Những hành vi nghiêm cấm kế toán thực hiện
Theo quy định của Luật Kế toán năm 2015 tại Điều 13, kế toán bị nghiêm cấm thực hiện các hành vi sau:
- Hành vi khai man, giả mạo hoặc thỏa thuận, ép buộc người khác khai man, giả mạo, tẩy xóa chứng từ hoặc tài liệu kế toán khác.
- Hành vi cố ý thỏa thuận hoặc ép buộc người khác cung cấp hay xác nhận số liệu, thông tin kế toán sai sự thật.
- Hành vi để ngoài sổ kế toán nợ phải trả, tài sản của đơn vị kế toán hoặc có liên quan đến đơn vị kế toán.
- Hành vi hủy bỏ hoặc cố ý làm tài liệu kế toán hư hỏng trước thời hạn quy định cần lưu trữ tại Điều 41 của Luật này.
- Hành vi ban hành, công bố chế độ và chuẩn mực kế toán không đúng thẩm quyền.
- Hành vi mua chuộc, trù dập, đe dọa, hay ép buộc kế toán viên thực hiện những công việc không đúng với kế toán quy định của Luật này.
- Người làm nhiệm vụ điều hành, quản lý đơn vị kế toán làm kiêm nhiệm vụ kế toán, thủ quỹ, thủ kho; trừ khi đó là doanh nghiệp tư nhân và công ty TNHH một thành viên.
- Hành vi bố trí hoặc thuê người làm công việc kế toán hay kế toán trưởng không đáp ứng đầy đủ tiêu chuẩn và điều kiện quy định của Luật này tại Điều 51 và Điều 54.
- Hành vi thuê, mượn, hoặc cho thuê, cho mượn giấy chứng nhận đăng ký hành nghề dịch vụ kế toán, chứng chỉ kế toán viên dưới mọi hình thức.
- Hành vi lập hai hay nhiều hệ thống sổ kế toán tài chính hoặc công bố, cung cấp các báo cáo tài chính không đồng nhất về mặt số liệu trong cùng một kỳ kế toán.
- Hành vi thực hiện kinh doanh dịch vụ kế toán khi chưa có Giấy chứng nhận đủ điều kiện, hay hành nghề dịch vụ kế toán khi không đáp ứng đầy đủ điều kiện quy định của Luật này.
- Hành vi sử dụng cụm từ “dịch vụ kế toán” trong tên gọi của doanh nghiệp quá 06 tháng từ ngày có Giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp nhưng không được cấp Giấy chứng nhận đủ điều kiện thực hiện kinh doanh dịch vụ kế toán hoặc đã chấm dứt kinh doanh dịch vụ kế toán.
- Hành vi thuê tổ chức hay cá nhân không đủ điều kiện kinh doanh dịch vụ kế toán hay điều kiện hành nghề cung cấp dịch vụ kế toán cho đơn vị.
- Hành vi doanh nghiệp kinh doanh dịch vụ kế toán và kế toán viên hành nghề móc nối, thông đồng với khách hàng để cung cấp, xác nhận số liệu, thông tin kế toán sai sự thật.
- Các hành vi khác bị pháp luật nghiêm cấm theo quy định về phòng, chống tham nhũng trong lĩnh vực kế toán.
Trên đây là bài viết Quang Minh muốn cung cấp đến bạn về những nhiệm vụ và trách nhiệm của kế toán cần đáp ứng. Hy vọng mang đến thông tin tham khảo hữu ích cho bạn.
Đánh giá:
